Zdrowie wcześniaka

Retinopatia wcześniaków - ROP (Retinopathy of prematurity)

Joanna Puskarz-Gąsowska

Retionopatia wcześniaków (ROP) to schorzenie występujące u dzieci przedwcześnie urodzonych, wynikające z przerwania prawidłowego rozwoju naczyń siatkówki. Im młodszy wcześniak i mniejsza masa urodzeniowa, tym większe ryzyko rozwoju retinopatii. Ciężkie postaci ROP opisuje się u 10-15% dzieci z urodzeniową masą ciała poniżej 1250 gramów, u większych bardzo sporadycznie.

Rozwój naczyń siatkówki rozpoczyna się już w 4. miesiącu ciąży i osiąga obwodowe części siatkówki tuż przed terminem porodu ok. 38-39. tygodnia ciąży. Dlatego dzieci urodzone przedwcześnie nie mają jeszcze kompletnie unaczynionej siatkówki, a jej zaawansowanie zależy w głównej mierze od wieku ciążowego dziecka w momencie urodzenia. Za największe czynniki ryzyka wystąpienia ROP obecnie uważa się wiek ciążowy oraz stosowanie tlenu w leczeniu zaburzeń oddychania.

U wcześniaków, rozwój naczyń siatkówki jest zaburzony, w porównaniu do fizjologicznego, powolnego wzrostu naczyń w czasie życia płodowego. Za tę sytuację odpowiada wyższe stężenie tlenu we krwi po urodzeniu niż u płodu i dodatkowo stosowanie tlenoterapii. Przez to dochodzi do obkurczania naczyń i zahamowania ich wzrostu, a to prowadzi do niedotlenienia siatkówki. Ta pierwsza faza retinopatii trwa od urodzenia do ok. 30-32. tygodnia wieku postkoncepcyjnego. Druga faza rozpoczyna się ok. 32-34. tygodnia i polega na niekontrolowanym nadmiernym wzroście naczyń siatkówki. W czasie patologicznego rozrostu naczyń dochodzi do produkcji blizn włóknikowych rozprzestrzeniających się od siatkówki do ciała szklistego i soczewki. Pociąganie tej bliznowaciejącej tkanki powoduje oddzielenie siatkówki od nabłonka barwnikowego i w rezultacie ślepotę.

Aktualnie w Polsce wszystkie dzieci urodzone przedwcześnie poddawane są regularnym badaniom okulistycznym. Pierwsze badanie okulistyczne przeprowadzane jest w 4. tygodniu życia, a częstotliwość następnych kontroli wyznacza konsultant okulista. Zaawansowanie choroby określane jest na podstawie międzynarodowej klasyfikacji retinopatii wcześniaków. Zaawansowanie choroby ocenia się w stadiach od 1 do 5, gdzie najwyższe stadium oznacza całkowite odwarstwienie siatkówki.

Aktualnie w Polsce stosowane są dwa rodzaje terapie retinopatii wcześniaków. Pierwsza to fotokoagulacja laserowa nieunaczynionej siatkówki. Druga to podawanie iniekcji z przeciwciał przeciwko VEGF – czynnikowi powodującemu nadmierny wzrost naczyń siatkówki. O konieczności leczenia i metodzie decyduje lekarz okulista na podstawie obrazu dna oka.

W 1.,2. stopniu i we wczesnym stadium 3. stopnia retinopatii najczęściej obserwuje się regresję zmian, bez istotnych ubytków widzenia. Powikłania związane z wystąpieniem bardziej zaawansowanych zmian w przebiegu ROP-u noworodków mogą skutkować:  krótkowzrocznością, częściowymi ubytkami w polu widzenia (ok 27-35%), zezem rozbieżnym, a także rozwojem zaćmy i jaskry przeważnie po 2. roku życia. Ślepota jako wynik całkowitego oddzielenia siatkówki jest w obecnych czasach niezwykle rzadka.

 

Artykuł pochodzi z 6. numeru gazetki „Mam(y) wcześniaka”

WRÓĆ DO LISTY ARTYKUŁÓW