Aktualności

Twoje dziecko podczas pobytu na oddziale intensywnej terapii noworodka wymagało tracheotomii? 

Tracheotomia jest jednym z zabiegów wykonywanych w celu udrożnienia dróg oddechowych. Polega ona na otwarciu przedniej ściany tchawicy w celu umożliwienia wentylacji. Tracheostomia to otwór w tchawicy powstały jako skutek zabiegu. Przez tracheostomię wprowadza się do tchawicy rurkę trachoestomijną, która zapewnia swobodne oddychanie z pominięciem górnych dróg oddechowych. Rurka założona do tchawicy umożliwia oddychanie, a czasem i dostarczanie tą drogą tlenu bezpośrednio do płuc wówczas, gdy inne metody wsparcia oddechowego nie są możliwe do zastosowania. Niezwykle rzadko neonatolodzy muszą zdecydować się na taką metodę wspierania oddychania i odśluzowywania (oczyszczania z zalegającej wydzieliny) dróg oddechowych u wcześniaka. Dotyczy to bardzo małej grupy, najbardziej niedojrzałych, urodzonych zwykle przez 27. tygodniem ciąży wcześniaków.

U dzieci, u których istnieje konieczność stosowania długotrwałej sztucznej wentylacji przy pomocy respiratora powikłaniem może być obrzęk i zwężenie krtani. Przy zwężeniu znacznego stopnia powietrze nie może tą drogą dostać się do płuc i tym samym oddychanie staje się bardzo utrudnione, a nawet niemożliwe. Rurka tracheostomijna pozwala na samodzielne oddychanie z czasowym ominięciem krtani, która może po jakimś czasie ulec wygojeniu. Rurka ta założona jest więc zwykle na krótki, czasem niestety dłuższy czas i umożliwia wypis dziecka z oddziału neonatologicznego do domu. Jednak rodzice przed zabraniem wcześniaka z rurką tracheostomijną muszą, pod fachowym okiem lekarzy i pielęgniarek, nauczyć się prawidłowej pielęgnacji rurki i jej zakładania, gdyby doszło do jej przypadkowego wysunięcia. Muszą także nabyć umiejętności odśluzowywania wydzieliny przez rurkę. Oddział neonatologiczny zobowiązany jest powiadomić lekarza rodzinnego i pielęgniarkę środowiskową poradni, do której będzie wkrótce po wypisie zgłoszone dziecko. Pielęgnacja rurki tracheostomijnej wymaga niezwykłej staranności i poświecenia ze strony rodziców, którzy powinni uzyskać wsparcie przeszkolonej w tym zakresie pielęgniarki.

Czynności które musisz wykonywać gdy Twoje dziecko ma założoną rurkę tracheostomijną:

1. Odsysanie z rurki przy pomocy ssaka wydzieliny, która zalega w drogach oddechowych i może blokować drożność rurki. Jak rozpoznasz że Twoje dziecko wymaga odśluzowania? Powie Ci o tym niepokój dziecka – jego oddech może być przyspieszony, zobaczysz śluz w rurce lub wydobywający się z boków rurki. Przygotuj i sprawdź maszynę ssącą. Włącz maszynę ssącą. Sprawdź manometr, zakrywając kciukiem otwór na końcu rurki urządzenia. Igła manometru powinna wynosić od 80 do 120 mmHg. Jeśli igła miernika nie mieści się między tymi liczbami, wyreguluj ciśnienie zgodnie z instrukcjami, jakie otrzymałaś podczas szkolenia na oddziale noworodkowym. Wyjmij z opakowania cewnik. Nie dotykaj nigdy końca cewnika, który za chwilę umieścisz w rurce. Cewnik utrzymuj kciukiem i palcem wskazującym. Czynności możesz, ale nie musisz, wykonywać w rękawiczkach. Noworodek może zakaszleć przy odśluzowywaniu – to jest prawidłowy objaw ułatwiający usuwanie wydzieliny. Odśluzowywanie wykonuj kilkukrotnie z przerwami. Nigdy nie utrzymuj jednorazowo cewnika  w rurce dłużej niż 5 sekund. Czynność odśluzowywania wykonuj do momentu, kiedy zobaczysz że noworodek oddycha już łatwo i jest spokojny. Cewnik jest sprzętem jednorazowego użytku i po zakończeniu czynności odśluzowywania należy go wyrzucić.
2. Pielęgnacja opatrunku umieszczonego pod kołnierzem rurki. Prawidłowa higiena tej okolicy przeciwdziała maceracji naskórka i powstawaniu odczynów zapalnych. Gaziki stosowane do usuwania zalegającej wydzieliny powinny być gładkie o równych brzegach. Lekkie zwilżenie gazika fizjologicznym roztworem NaCl (sól fizjologiczna) ułatwia usunięcie podsychającej wydzieliny. Do pielęgnacji okolicy wokół rurki nie należy stosować maści, kremów, oliwki i pudrów.
3. Wszystkie rurki tracheostomijne bez względu na ich rodzaj należy mocować pewnie i bezpiecznie w celu zapewnienia im stałej pozycji w obrębie otworu. Otwory na bokach kołnierza rurki pozwalają na przewleczenie końców mocowania. Najczęściej w tym celu stosowane są bawełniane tasiemki ciasno plecione (niestrzępiące się – wówczas możliwość aspiracji drobnych nitek jest ograniczona), rzadziej paski z tworzywa z „rzepami”. U dzieci prawie zawsze stosowane są tasiemki z tkaniny ze względu na wygodę stosowania, możliwość łatwego dopasowania długości mocowania oraz niską cenę
4. Przy zmianie rurki stosuj odpowiedni, zalecany jej rozmiar. Włóż mniejszy rozmiar jeżeli rurka nie będzie odpowiednia i założenie jej będzie utrudnione. Rurki wykonuje się z różnych materiałów (plastik, silikon, metal) i różnych rozmiarów; cechy te decydują o ich giętkości, a co za tym idzie o ewentualnych szczegółowych zastosowaniach. Rurki silikonowe są bardziej giętkie niż plastikowe. Wszystkie rurki powinny być wyposażone w 15 mm „uniwersalny” łącznik, który pozwala na podłączenie worka samorozprężającego do mechanicznej wentylacji w stanach nagłych.
5. Zawsze umyj dokładnie ręce i zdezynfekuj je przed i po pielęgnacji rurki oraz przed włożeniem cewnika do rurki celem odśluzowania wydzieliny.
6. Pielęgnuj jamę ustną noworodka. Śluz z jamy ustnej może zawierać zarazki, które dostają się do dróg oddechowych

Tekst: prof. dr hab. n. med. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka

WRÓĆ DO LISTY AKTUALNOŚCI