Zdrowie wcześniaka

Metoda Prechtla – kiedy i w jakim celu jest wykorzystywana?

Metoda Prechtla to bezstresowe badanie niemowlaka za pomocą kamery, dzięki któremu można ocenić, czy u dziecka występują zaburzenia w układzie nerwowym, które mogą negatywnie wpływać na jego rozwój.

Badanie dziecka metodą profesora Prechtla nie jest uciążliwe i trwa krótko. Jest tanią i łatwą metodą diagnostyczną, oceniającą jakość ruchów globalnych noworodka i małego dziecka, prognozującą ewentualne uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego najwcześniej ze wszystkich dostępnych nieinwazyjnych metod. Obserwując aktywne dziecko jesteśmy w stanie określić czy sposób w jaki porusza się w określonym dla niego wieku, jest prawidłowy czy nieprawidłowy. Dziecko ubrane w body kładzie się na plecach na matę, a fizjoterapeuta kamerą nagrywa spontanicznie wykonane przez dziecko ruchy.

Podstawą badania jest analiza nagrania. Ocenia się jakość tzw. globalnych wzorców ruchu wykonywanych przed dziecko podczas aktywności spontanicznej, czyli nie zakłócanej np. zabawianiem, zagadywaniem dziecka czy jego płaczem. Idealny film to taki, który trwa nie mniej niż 5 minut, obejmuje dziecko w całości tzn. rączki i nóżki nie są „ucięte” w kadrze, a maluch na nagraniu jest aktywny, spokojny, radosny, szczęśliwy, najedzony i nie ssie smoczka. Ubranko również ma znaczenie, najlepsze jest przylegające body z krótkim rękawkiem. Nie zakładamy skarpetek, ani rękawiczek.

Czas trwania nagrania zależy od stanu aktywności dziecka. Dla dzieci, które większość czasu przesypiają powinien wynosić od 30 do 60 minut.

Aby sformułować rzetelną diagnozę, fizjoterapeuta nagrywa kilka filmów na przestrzeni pierwszych 20 tygodni życia dziecka, nie częściej niż co tydzień. Prawidłowa aktywność motoryczna powinna cechować się trzema kluczowymi do oceny cechami: płynność, różnorodność oraz globalność. Największą wartość diagnostyczną mają filmy nagrane w momencie, kiedy maluch ma 12 tygodni. W tym czasie występują u dzieci zdrowych tzw. fidgety movements – bardzo charakterystyczne, drobno-okrężne ruchy występujące we wszystkich stawach. Im mniejsza amplituda tych ruchów, tym lepiej. Wtedy dziecko sprawia wrażenie, jakby jego ciało sterowane było niczym marionetka zamontowana na milionie nitek. Jeśli fidgety movements posiadają duża amplitudę, lub co gorsza nie występują, określane są mianem nieprawidłowych lub nieobecnych. To powinno zwiększyć czujność lekarzy oraz fizjoterapeutów do momentu nagrania w 15. tygodniu życia dziecka. Jeśli taka tendencja utrzymuje się można śmiało określić, że rozwój dziecka idzie w kierunku zaburzeń w ośrodkowym układzie nerwowym (od drobnych deficytów neurologicznych do mózgowego porażenia dziecięcego. Pozwala to podjąć odpowiednio wcześnie decyzję w sprawie systematycznych zabiegów rehabilitacyjnych, które w znacznym stopniu ograniczą rozwój nieprawidłowych wzorców ruchu.

Jeśli nagrania pokażą, że wzorce ruchowe są nieprawidłowe np. ruchy są sztywne, szarpane, brak im płynności, lub nie występują, a kolejne nagrania nie wykazują zmian, to z dużym prawdopodobieństwem świadczy to o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu układu nerwowego.

Rehabilitanci podkreślają, że metoda Prechtla jest bardzo skuteczna i pozwala szybciej wykryć problemy neurologiczne niż podczas tradycyjnego badania neurologicznego. Pierwszą pewną diagnozę neurolog może postawić dopiero, gdy dziecko ma co najmniej pół roku (najczęściej około roku), a w przypadku metody Prechtla już po 3 miesiącach od narodzin. To niezmiernie ważne, bo im szybciej zacznie się rehabilitację dziecka, tym większe szanse na poprawę jakości jego życia. Jest mało prawdopodobne, aby wczesna terapia mogła zapobiec mózgowemu porażeniu dziecięcemu, ale można znacznie zredukować defekty wtórne, takie jak przykurcze i inne ograniczenia ruchowe spowodowane utrwalaniem nieprawidłowych wzorców.

Metoda ta jest coraz częściej stosowana przez lekarzy neonatologów, pediatrów, neurologów, a szczególnie przez fizjoterapeutów pracujących z noworodkami.

 

Artykuł pochodzi z 6. numeru gazetki „Mam(y) wcześniaka”

WRÓĆ DO LISTY ARTYKUŁÓW