Magdalena Polaszewska-Nicke

Dziecko urodzone przed planowanym terminem będzie rozwijało się inaczej niż dziecko urodzone o czasie. Co nie znaczy źle. Najważniejsze jest otoczenie go czułą, dostosowaną do jego potrzeb i wrażliwości opieką ze strony bliskich, szczególnie w pierwszych miesiącach życia. Czuła opieka jest bardzo ważna dla każdego maluszka, a w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie, z racji trudniejszych warunków, w jakich startują one w samodzielne życie poza łonem mamy, potrzeba ta nabiera szczególnej wagi.

Co zatem robić, aby właściwie wspierać rozwój emocjonalny i intelektualny dziecka?

Rozwój emocjonalny i intelektualny są ze sobą wzajemnie powiązane. Najważniejsze jednak dla rozwoju dziecka w różnych jego obszarach jest poczucie, że najbliżsi, mama i tato, starają się je rozumieć, wspierają i chronią. Pokazują to, wsłuchując się w subtelne sygnały maleństwa, które od pierwszych chwil życia pragnie się z nimi porozumiewać. Przytulają i rozmawiają z nim, bawią się przy okazji czynności pielęgnacyjnych, czy w innych momentach, kiedy dziecko jest na to gotowe, ale też koją jego smutki i niepokoje. Nie są do tego potrzebne żadne szczególne pomoce czy zabawki, jedynie uwaga dorosłego i otwartość na cały repertuar sygnałów płynących od dziecka. Maluszek doświadcza w takich momentach – także dzięki potężnym dawkom hormonów odpowiadających za budowanie więzi i odczuwanie przyjemności, wydzielanych przez jego organizm – ogromnej radości i uczy się wiele na temat siebie, swego ciała, ale też swych bliskich. Z kolei wszelkie zabiegi ze strony opiekuna, służące ukojeniu w momentach przeciążenia czy niepokoju (objawiającego się np. płaczem czy wycofaniem) dają dziecku poczucie, że cierpieniu można zaradzić, a przykre odczucia takie, jak głód, czy dyskomfort spowodowany mokrą pieluszką albo zmęczeniem, można usunąć – jeśli nie samodzielnie, to z pomocą innych. Oczywiście z czasem dziecko coraz częściej będzie z zaciekawieniem badać swe otoczenie i oczywiście warto wtedy podsuwać mu różne przedmioty do zabawy i eksperymentowania. Nawet wówczas jednak niezmiernie ważne pozostanie dla niego, by rodzic spokojnie i z dystansu towarzyszył mu w przygodzie poznawania świata, wspierając delikatną zachętą i gotowością do dzielenia z nim radości zwycięstw, a także kojenia smutków i złości w chwilach porażek. Dzięki temu dziecko będzie mogło budować swój kapitał w postaci poczucia bezpieczeństwa oraz zaufania do innych i siebie, a to z kolei pomoże mu radzić sobie z wyzwaniami dalszego życia, zarówno emocjonalnymi, jak i intelektualnymi.

Jak rozpoznać, czy wcześniak nie jest opóźniony intelektualnie?

Specjaliści wskazują wprawdzie na pewne ramy czasowe, czy przedziały wiekowe, w których przewidujemy zazwyczaj pojawienie się u dzieci określonych umiejętności, trzeba jednak zaznaczyć, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie, a na jego rozwój wpływa wiele, często wzajemnie powiązanych, czynników, od biologicznych po emocjonalne i społeczne.

Zwykle, poszukując wskaźników postępów rozwojowych dziecka, przyglądamy się m.in. jego umiejętnościom ruchowym, rozwojowi mowy, zachowaniu w kontakcie z opiekunami i innymi osobami; obserwujemy zainteresowanie światem i gotowość do przezwyciężania trudności. Rozwój w pierwszych latach życia jest ujmowany całościowo, nawet jeśli poszczególne jego aspekty oceniane są odrębnie, gdyż poszczególne sfery wzajemnie na siebie oddziałują.

Na przykład problemy emocjonalne mogą utrudnić rozwój mowy, czy trudności ruchowe zakłócić rozwój społeczny. Oceny tej dokonać mogą jedynie specjaliści dysponujący odpowiednią wiedzą i doświadczeniem. Zazwyczaj w pierwszych latach życia będą oni starali się wskazać mocniejsze i słabsze strony funkcjonowania malucha, aby zaplanować wsparcie go szczególnie w tych obszarach, w których radzi on sobie nieco gorzej. Wcześnie wdrożona pomoc daje dziecku szansę na pokonanie trudności i pełny rozkwit jego potencjału. Są dzieci, które mimo takiej pomocy, nie dorównają w pewnych dziedzinach bardziej zdolnym rówieśnikom i po kilku latach okaże się, że ich funkcjonowanie będzie wskazywało na pewne opóźnienie. Jednak wczesnodziecięce trudności nie muszą jednoznacznie tego zapowiadać. Ważne jest, by w razie pojawienia się jakichkolwiek wątpliwości co do rozwoju własnego dziecka rodzice poszukiwali pomocy kompetentnych specjalistów. Dzięki wcześnie udzielonemu wsparciu każde dziecko może zrobić postępy.

Artykuł pochodzi z 3. numeru gazetki „Mam(y) wcześniaka”

WRÓĆ DO LISTY ARTYKUŁÓW