Iwona Sadowska-Krawczenko

Skóra jest narządem o budowie złożonej, warstwowej, przystosowanym do pełnienia wielu czynności. Osłania organizm od zewnątrz, a jednocześnie umożliwia kontakt ze światem zewnętrznym. Skóra spełnia wiele funkcji. Jedną z nich jest ochrona przed urazami mechanicznymi, chemicznymi, fizycznymi czy drobnoustrojami. Ochronę tę zapewnia odpowiednia budowa skóry. Ważną rolę odgrywa między innymi płaszcz tłuszczowy skóry, kwaśny odczyn skóry, czy warstwa rogowa.

Skóra noworodka różni się od skóry osoby dorosłej – jest znacznie cieńsza, ma mniej rozwiniętą warstwę rogową, przez co dużo szybciej traci wodę i szybciej się przesusza. Poza tym jest mniej sprężysta i słabiej chroni organizm przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych takich, jak niska i wysoka temperatura, urazy mechaniczne, substancje chemiczne. Posiada ograniczoną zdolność do wyrównywania odczynu pH, co przy niedojrzałym systemie odpornościowym wcześniaka predysponuje do zakażeń.

Noworodek urodzony poniżej 28. tygodnia ciąży wymaga licznych zabiegów leczniczych i pielęgnacyjnych. Skóra takiego noworodka narażona jest na wiele niekorzystnych czynników, które uszkadzają skórę. Przede wszystkim liczne urządzenia wymagają przymocowania do skóry, a plastry często wywołują podrażnienia, a nawet zranienia. Problemem jest również usunięcie tych mocowań. Wiele rozpuszczalników kleju jest dla wcześniaka toksyczna. Dodatkowo ciągłość skóry jest naruszona poprzez założone wkłucia. U noworodka w ciężkim stanie klinicznym, z zaburzeniami krążenia z łatwością tworzą się odleżyny. Nawet stosując bardzo troskliwą pielęgnację w oddziale intensywnej terapii noworodka trudno uniknąć jakichkolwiek uszkodzeń skóry wcześniaka. Na szczęście zazwyczaj te uszkodzenia nie pozostawiają długotrwałych konsekwencji. Współczesna neonatologia, dzięki zastosowaniu nowych metod mocowania (np. plastry żelowe) oraz uważniejszej pielęgnacji, pozwala zminimalizować ilość uszkodzeń.

Po wypisie ze szpitala skóra wcześniaka nadal wymaga specjalnej troski. Jak wykazują badania skóra takiego dziecka jest niedojrzała do 2.-3. roku życia i jest bardziej narażona na zmiany patologiczne. Głownie jest to spowodowane luźniejszym połączeniem komórek skóry oraz cieńszą jej warstwą. Jak powinniśmy postępować, aby utrzymać skórę wcześniaka w dobrej formie? Przede wszystkim należy unikać kontaktu skóry dziecka z substancjami drażniącym, takimi jak detergenty i mydła. Poza tym ważne jest utrzymanie odpowiedniego poziomu nawilżenia skóry przez stosowanie odpowiednich kosmetyków. Ponadto istotne jest unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce.

W pielęgnacji skóry noworodka, poza doborem odpowiednich kosmetyków, istotne są inne czynniki jak np. dobór odpowiednich, przewiewnych, niedrażniących, nie za ciasnych ubrań, czy stworzenie dziecku odpowiednich warunków termicznych. Niewskazane jest przegrzewanie dziecka. Ważna jest częsta zmiana pieluszek oraz dokładne mycie skóry krocza narażonej na drażniące działanie kału i moczu.

Kosmetyki dla noworodków muszą zawierać wysokiej jakości składniki, które nie drażnią i nie alergizują, a wspierają naturalne procesy, chronią i nawilżają. Najważniejszą zasadą jest unikanie nadmiaru kosmetyków. Stosujmy tylko to, co konieczne. Pamiętajmy o stosowanie się do zaleceń na opakowaniu. Częstym problemem jest używanie nadmiaru produktu, co może paradoksalnie zaszkodzić skórze. Czasem dobranie odpowiednich dla naszego dziecka kosmetyków wymaga wypróbowania różnych preparatów, różnych firm i wybranie najlepszego metodą prób i błędów. Najbardziej polecaną aktualnie grupą kosmetyków są emolienty, zarówno preparaty do kąpieli jak i do smarowania. Emolienty to specjalne preparaty o właściwościach nawilżających i natłuszczających, które nie są mydłami. W dalszej kolejności sięgamy po oliwki, czy kremy. Ochronnych, odpowiednich kremów należy używać też przed spacerem w słoneczne lub zimowe dni.

Jak kąpać noworodka?

• Temperatura wody nie powinna przekraczać 36°C
• Kąpiel nie powinna być zbyt długa – optymalny czas kąpieli wynosi około 15 minut
• Wskazane jest stosowanie niewielkiej ilości delikatnych środków myjących, unikamy mydeł tradycyjnych
• Po kąpieli skórę należy delikatnie osuszyć ręcznikiem, bez intensywnego pocierania i drapania
• W ciągu około 5 minut po kąpieli należy posmarować skórę kremem o właściwościach nawilżających i natłuszczających

W pielęgnacji skóry noworodka urodzonego przedwcześnie najważniejsze jest zapobieganie powstaniu zmian patologicznych poprzez odpowiednią pielęgnację. Znacznie trudniej jest leczyć powstałe już zmiany, które dodatkowo wiążą się z dyskomfortem, a często bólem dziecka.

Artykuł pochodzi z 3. numeru gazetki „Mam(y) wcześniaka”

WRÓĆ DO LISTY ARTYKUŁÓW